زراره بن اعین

زراره بن اعین شیبانی از پرورش یافتگان مکتب امام صادق (ع)

نام:عبد ربه

لقب:زراره

کنیه:ابوالحسن یا ابوعلی

پدر :«اعین» رومی بوده است.

پدربزرگ:«سنسن» از راهبان مسیحی بوده است.

زادگاه:احتمالا کوفه(بخش زیادی از زندگیش را درکوفه زندگی کرده و در همانجا در گذشته است )

تالیفات:تالیفات بسیاری داشته اما فقط کتاب «الاستطاعه و الجبر و العهود » به نام او ثبت شده است

آل اعین بزرگترین خاندان علمی شیعی در شهرکوفه بودند. بسیاری از افراد این خاندان شریف از اصحاب ائمه و راویان بزرگ و فقهابوده اند وکمتر شخصیتی از آنان است که ناقل حدیث نباشد. راویان اعین بالغ بر شصت تن بوده اند.

 این خاندان از زمان امام سجّاد «علیه السلام» تا غیبت کبری همراه اهل بیت «علیهم السلام» بوده اند. اعین به معنای گشاده چشم است و پدر زراره، اعین غلامی رومی بود که مردی از قبیله بنی شیبان او را در شهر حلب خریداری می کند و پس از آموختن قرآن او را آزاد می کند. فرزندان اعین همگی از دانشمندان بزرگ شیعه بودند. نام زراره پر آوازه تر از بقیه فرزندان اعین بود.

زراره حدود سال 80 ه ق متولد شد و در سال 150 ه ق کمتر از دو ماه پس از شهادت امام صادق «علیه السلام» درگذشت و از یاران مخلص و راویان سرشناس امام باقر و امام صادق «علیهماالسلام» بود.
او از فقه، حدیث، کلام، ادب و شعر بهره برده است، امّا تخصص وی بیشتر در فقه است.

زراره از مردانی بود که شایستگی و معرفت او موجب شد تا کتاب امام علی «علیه السلام» با املای پیامبر «صلی الله علیه و آله و سلم» و دست خط امام، حاوی تمام احکام حلال و حرام الهی را مشاهده کند. امام باقر «علیه السلام» بهشت را به زراره بشارت داد و فرمود: «بر خدا حق است که تو را در بهشت جای دهد.» امام صادق«علیه السلام» نیز او را از فروتنان دانست و به او وعده بهشت داد.

 زراره تألیفات بسیاری داشته است، امّا فقط کتاب «الاستطاعة والجبر والعهود» به نام او ثبت شده است. هشام بن سالم، عمر بن اذینه، جمیل بن درّاج از جمله مشایخ او هستند و بسیاری همچون بکیر بن اعین، حمران بن اعین و... از او روایت نقل می کنند.

زراره از شاگردان بزرگ امام باقر و امام صادق «علیهماالسلام» بود. و از راویان بزرگ حدیث و در نقل روایات از امامان «علیهم السلام» بسیار دقت و احتیاط می کرد.

زراره مردی درشت اندام و سفیدرو بود و هنگامی که به نماز جمعه می‌رفت کلاهی بر سر داشت، و اثر سجده بر پیشانیش زیبائی و جلال او را دوچندان می‌کرد. دست بر عصا راه می رفت و مردم به تماشای او می ایستادند. کسی قدرت مباحثه با او را نداشت و در مناظره بر همه پیروز می شد.

روایات فراوانی در فضائلش نقل شده است. برخی روایات نیز در مذمت او وارد شده اما این گونه روایات به دلیل حفظ جان اوبوده است،چراکه ممکن بود مورد ظلم و ستم حاکمان ستمکار عباسی واقع شود.

امام صادق «علیه السلام» در پیامی به او همین مطلب را فرمود:"تو را برای حفظ جانت مذمت می کنم - همان گونه که حضرت خضر کشتی محرومان را سوراخ و معیوب می‌نمود تا پادشاهی که در حال غصب کشتی‌های مردم بود از آن کشتی‌ صرف نظرکند"

زراره از نظر امام صادق علیه السلام

از امام صادق«علیه السلام» روایت است که فرمود: 4 نفر نزد من محبوب ترین هستند؛ زراره، ابوبصیر، محمدبن مسلم و بریدبن معاویه بجلی.

امام صادق «علیه السلام» در مورد او فرموده بود:«اگر او نبود، روایات پدرم به زودی از بین می‌رفت»
و هنگامی که یونس بن عمار روایتی از امام باقر «علیه السلام» را به نقل از زراره خدمت امام صادق (ع)بیان کرد، امام فرمود:«برای ما جایز نیست آنچه را زراره از امام باقر روایت نموده است رد کنیم».

روزی امام صادق «علیه السلام» به او فرمود:«ای زراره نام تو در نام های اهل بهشت بی الف است.»
گفت:«بله، فدایت شوم. اسم من «عبد ربه» است و به زراره ملقب شده ام».

فضل بن عبدالملک می گوید :«از امام صادق «علیه السلام» شنیدم که می فرمود:«برید بن معاویه ، زراره و محمدبن مسلم ، محبوب ترین خلق خدا نزد من هستند چه زنده باشند ،چه مرده!».